Amazon kurucusu, Washington Post’u neden satın aldı?

Amazon’un kurucusu Jeff Bezos, hem de servetinin oldukça küçük bir bölümünü harcayarakWashington Post’u satın alacağı açıklaması herkesi şaşırttı. Bezos’un ilk medya yatırımı değil elbette bu. Ama elbette ki, Business Insider için birkaç milyon dolar harcamak ve Reason dergisini çıkaran Reason Foundation’a miktarı açıklanmayan miktar para vermekle, ABD’nin en büyük gazetelerinden birini 250 milyon dolara satın almak arasında haber değeri açısından da fark var.

Bezos’un bu büyük yatırımı Amerikan medya çevrelerinde hem heyecana hem de kaygılı bir bekleyişe neden oluyor. Bunun nedeni de Bezos’un uzun zamandır sıkıntıda olan gazetecilik işine yeni bir iş modeli getirebilecek potansiyel sahip olması. Ama bu konuda dünden beri en çok sorulan soru ise ‘neden?’. Libertaryan eğilimli bir milyarder, neden, kendisinin de daha önce ölmekte olduğu kehanetinde bulunduğu bir işe (kağıt gazete işi) bu kadar çok para yatırır?

‘’Bezos, Post’un çalışanlarına mesajında doğru ve sakinleştirici şeyler söylemiş’’ diye yazan New Yorker yazarı David Remnick ekliyor: ‘’Ama herkesin merak ettiği sorunun cevabı hariç. Sır perdesini aralamamış’’. Bezos, Post çalışanlarına mesajında, gazetenin bütün yönetimini işinde tutacağını, gazetenin günlük işleyişine müdahale etmeyeceğini ve hatta ülkenin Batısındaki Washington’da (eyalet olan) çok sevdiği bir işi ve hayatı olduğu için ülkenin doğusundaki Washington’a (DC) taşınmayı bile düşünmediğini kaydediyor.

Hal böyle olunca böyle bir yatırıma neden çeyrek milyar doların harcandığı sorusu da Amerikan medyasında birçok teoriyi gündeme getiriyor. İşte onlardan birkaçı:

Bezos Washington Post’u ve hatta belki gazeteciliği korumak istiyor

Ailesi 1933 yılından beri Post’un sahibi olan Donald Graham, bu aile değerini, 15 yıldır yakından tanıdığı ve çok güvendiği Bezos’a satmakta bir beis görmedi. Graham ailesine göre Bezos, ‘gerçek gazeteciliğe’ uzun vadeli yatırım yapıyor. Graham’ın yeğeni ve Post’un yayıncısı olan Katherine Weymouth da, ‘’Jeff Bezos’un kendi parasıyla bir seferde satın aldığı en büyük şey bu. Ve ben bir an bile bunun bir milyarderin kendine oyuncak alması gibi düşünmedim’’ yorumunda bulundu.

Bezos da alış saikinin ‘özveri’ olabileceğini akla getiren şeyler söylüyor mesajında: ‘’Açık toplum için gazetecilik çok kritik bir role sahip. ABD’nin başkent gazetesi Washington Post ise bu açıdan ayrıca kritik’’. Ve ardından dünyanın her köşesindeki ‘gazetesever’lerin yüreğine dokunacak sözlerini söylüyor: ‘Gazetenin geleceği için yeni icat fırsatları konusunda çok iyimserim’’.

Forbes dergisi sitesinde ‘’Ben Bezos’a inananlardanım’’ diye yazan Peter Himler, inandığı şeylerden birinin de, bu icatsever ‘inek’in, bir zamanlar güçlü ve karlı bir medya aracı olan bu markanın yeniden canlandırılmasını, zeka potansiyelini göstermesi gereken bir meydan okuma olarak gördüğü olduğunu kaydediyor.  Ona göre daha da önemlisi Bezos’un, servetini çözülmez gibi görünen sosyal problemlerin çözümü için harcamaktan çekinmeyen yeni ileri düşünceli milyarderlerden biri olması:

‘’Eğer teknoloji merakı ile samimi parayı birleştirecek bir sebep aranıyorsa bu kesinlikle, gazetecilik olarak bağımsız ve kendi kendine yeten bir gazete olur’’

Bezos politik etkinlik satın alıyor

‘’Bezos her şeyden önce çok gözaçık ve becerikli bir işadamı’’ diye yazıyor Seattle Times analisti Brian Dudley, ‘’Her ne kadar gazeteler bugünlerde finansal olarak topallasa da özellikle devlet üzerinde hala dikkate değer bir etki ve güce sahipler. Hele Washington Post’tan bahsediyorsak…’’

Amazon’un kurucusunun, torunlarının bir yata harcayacağı kadar bir para ile ülkenin en önde gelen gazetelerinden birini aldığına dikkat çeken Dudley ekliyor:

‘’Ancak Seattle’ın bu meraklı milyarderi aynı zamanda Washington DC masasında en iyi sandalyelerden birini ve Amerika’nın geleceğini doğrudan etkileme fırsatını da alıyor. Nerdeyse Amerika’daki bütün yetişkinlerin okuduğu ya da etkilendiği bir gazetecilik kurumunun anahtarlarını alarak’’

The New Republic’ten Brad Stone da, ‘’Bezos’un oldukça büyük bir politik etkiyi satın aldığını görmezden gelemezsiniz’’ dedikten sonra ekliyor:

‘’Amazon, satış vergisi tartışmalarına kadar Washington’da o kadar da büyük bir oyuncu değildi. Ancak şimdi Bezos Washington Post alımıyla bir sandalyeye sahip. Sanıyorum yakın gelecekte anti-tekel düzenleme kurulları ve yasama üyelerinin, Amazon’un hükümranlığı konusuna çok daha fazla eğilecekler’’

Bezos meydan okumayı seviyor, karını düşünmüyor bile

Bezos’un da ortaklarından olduğu Business Insider’da, ‘’tahminim, Jeff Bezos, Washington Post’a sahip olmanın ilginç, keyifli ve karizmatik olacağını düşünüyor’’ diye yazıyor analist Henry Blodget:

‘’Ticari uzay yolculuğu gemisinde ve 10 bin yıllık atomik saat için milyonlarını batırmaktan çekinmeyen birinden sözediyoruz en azından. Bu yatırımları para için ya da stratejik sebeplerle yaptığını söylemek zor. Post sürekli zarar eden bir kurum da olsa Bezos sorun etmez’’

Washington Post kar eden bir kuruma dönüşecek

‘’Bezos için bu bir hayırsever yatırımı değil’’ görüşünü dile getiriyor Washington Post analisti Lydia DePillis, ‘’bunun bir tutku projesi olduğuna inanmak için de çok az sebep var’’ diyor. Bezos, WP’u, Amazon kültürel damgasını güçlendirmek için alıyor. Böylece yazarlar Amazon’un  yayın hizmetlerini tercih edecek. Amazon Kindle’e özel içerik yaratacak ve örneğin reklam satışı gibi unsurlarla ‘Amazonya’nın diğer bölgelerini de mücehhez hale getirecek.

Washington Post’a konuşan gazetecilik analisti Alan Mutter’a göre ise Bezos, e-ticaret yatırımı yaptı aslında, ‘’Washington Post’un her sayfasında e-ticaret olacağını düşün müyor musunuz?’’.

‘’Dışarıdan bakıldığında Washington Post’u satın almak çılgınca görünüyor’’ diye yazıyorTechCrunch yorumcusu M.G. Siegler ve ekliyor, ‘’Ancak Bezos aptal değil bir dahi. Çok büyük bir gazetecilik markasını satın alarak, biz hepimiz satranç tahtasına bakarken o yeniden oyunu kurmuş oluyor. Bu Bezos için uzun vadeli bir oyun. Ve stratejisini o kazanıncaya kadar anlamayacağımıza güveniyor’’

Belki de aile sahipli gazeteciliğin yeni kuşağı sadece

Bezos’un Post’u almasının, aile sahipli gazetelerin ölümü ve gazetesi olan egomanyak milyarderlerin Amerikan demokrasisini çiğneme ihtimali hakkında ciddi miktarda homurdanmaya yol açtığına dikkat çekiyor Slate yazarı Matthew Yglesias, ‘’New York Times’ın sahibi olan Sulzberger’lerin ve belki Rupert Murdoch’un bir zamanlar görkemli bir kalabalığa sahip gazete sahibi aileler geleneğinin son temsilcileri olduğu söylenebilir. Ancak hiçbir aile şirketi sonsuza kadar sürmez’’

‘’Nevi şahsına münhasır birilerinin başarısız olabilecek fikirlere yatırım riskini göze aldığı bireysel sahiplik gazetecilik için olabilecek en iyi şey. Bezos’un yatırımı, Boston Globe’un John Henry’e satılması ve Chicago Tribune’in Koch kardeşler tarafından satın alınma ihtimali bir çağın sonu olarak görülmemeli. Kontrolun doğal dönüşümü olarak görülmeli. Bu sektör, tek amacı karını maksimize etmek olanlardan çok meydan okumak isteyen ve prestiji arayan zenginlere dayanan bir sektör. Yeri geldikçe bu tür çılgın oyuncuların devreye girmesine ihtiyacı var. Bu yaşamın döngüsü’’

(Amerika Bülteni)