27 Eylül 2013 Cuma

Ali Kemal'den Cemal Paşa'ya çarpıcı bir mektup

Günümüz medyası ile doğrudan ilişkisi elbet kurulabilir ama günümüz ile ilişki kurmadan da yeteri kadar dikkat çekici bir mektup okudum bugün.

Ali Kemal, dönemin güçlü ismi Cemal Paşa kendisine arzu ettiği yabancı ülkede memuriyet görevini verdikten sonra,  "Kalem rekabeti, özellikle memleketimizde, her rekabet gibi çirkin ve adidir" diyerek teşekkürlerini dile getirdiği bir mektup yazmış. Yıllar içinde herşey tersine dönecek, Ali Kemal İttihatçılığın kardeşi kardeşten ayıran bir “veba” olarak nitelemeye başlayacak, Milli Mücadele'yi İttihatçı tertibi olarak yorumlayayıp ezmeye çalışacaktır. Ancak bu mektup yazıldığında daha o günlere çok zaman var.

İşte o mektubun çarpıcı hikayesi...




Bab-ı Ali Baskını ile iktidarı ele alan İttihat ve Terakki Cemiyeti, baskın sırasında öldürülen Nazım Paşa için 24 Ocak 1913 günü  bir cenaze töreni düzenler.  Cenazenin organizasyonun İstanbul Muhafızı olarak atanan (Hasan Cemal'in dedesi) Cemal Paşa üstlenir. Cemal Paşa bir baskın sonrasında gözaltına alınan bazı isimleri de yurtdışına gönderme (ayak altından çekilmelerini sağlama) görevini de üstlenir.

Fahri Perin'in yayına hazırladığı Cemal Paşa'nın 1913-1922 yılları arasındaki anıları'na göre, hükümet darbesi günü polis tarafından tutuklanıp Merkez Kumandanlığu ya da İstanbul Muhafızlığına götürülenler hakkında Sadrazam Mahmud Şevket Paşa ve Talat Bey'in verdikleri karar uyarınca, şiddet politikası izlenmemesi, bilakis dostluk tesis edilmesi yoluna gidilir.

Cemal Paşa'nın tavsiyeleri sonucu; Abdürrahim Bey, Reşit Bey ve Cemaleddin Efendi, İstanbul'dan ayrılırlar.

Diğer tutuklulardan (daha sonra Mütareke dönemi Dahiliye Nazırı olan ve Kurtuluş Savaşı sonrası İzmit'te infaz edilen) Ali Kemal Bey Avrupa'da bir memuriyet ister. Doktor Rıza Nur ise, Paris'te tıp tahsili için yeterli aylık rica eder. Gümülcineli İsmail Hakkı Bey, serbest bırakıldığı takdirde hükumete karşı hiç muhalefet etmeyeceğine dair namusu üzerine yemin eder.

Cemal Paşa, Rıza Nur'un eğitim masraflarını sağlar, onu Paris'e ; Ali Kemal Bey'i ise, yol masrafları da karşılanarak, Viyana'ya gönderir..

Ali Kemal Bey, Cemal Paşa'ya bu süreçte üç mektup yazar. Bunların biri şu şekildedir :

"Viyana, Otel Metropol, 17 Şubat 1913
Çok Lütufkar Efendim Hazretleri,

Lütufnamenizi aldım. Yolluk bakiyesi olarak gönderdiğiniz 1.090 franklık çek de bağlı idi.. Teşekkür ederim.

Hislerinizin temizliğini, fikirlerinizin selametini takdir etmemek elimden gelmez. Teessüf ettiğim, gerek zatıalinizin ve gerek zatıaliniz gibilerin daha dört sene evvel bu mevkide bulunmayışları, bu işlerle meşgul olmayışlarıdır. Çünkü, öyle olsaydı, bu memleket birçok yararsız, hatta tehlikeli nifaklara haksız yere maruz kalmazdı. Belki de bazı felaketlere uğramazdı. Ne ise, geçmişi bırakalım.. Muhatabım hem namus, hem irfan sahibi bir asker olduğu için, size şifahen arz ettiklerimi, yazı ile tekrar eylerim.

Vatandaşlarımdan hiçbir ferde zerre kadar düşmanlık besleyenlerden değilim. Şimdiye kadar yazdıklarım, yaptıklarım ; bana karşı haksız yere yapılan saldırılara, yaradılışım gereği, şiddetlice bir yazı yoluyla karşılık vermekten ibarettir.

Esasen bu anlaşmazlığın sebebi ne fikir, ne de başka bir manevi endişedir. Bununla birlikte Nazım, Cahit, Babanzade Beylerin ya anlamsız bir kinleri, ya da kıskançlıklarıdır.

Kalem rekabeti, özellikle memleketimizde, her rekabet gibi çirkin ve adidir. Vaktiyle Halet Efendiler, Akif Paşalar bu yolda birbirlerini astırmak için çaba sarf ederlermiş.. Naci Efendiler, Ekrem Beyler de bir nesil önce, birbirlerine bu kadar düşmandılar. İşte biz de o yolun yolcusuyuz. Yoksa emin olunuz ki, devrimimizin başlangıcında bu aciz kulunuz da İkdam'da İttihat ve Terakkinin en ciddi hizmetkarı ve isteyeni idim.

Cevat Bey'in ricasına binaen, dünden beri İkdam'a yazı yazmaya başladım. Bu yazılarda yukarıda arz ettiğim meslekten ayrılmayacağıma, artık asla ihtiraslara kapılmayacağıma kanaat buyurunuz. Memuriyete tayinimden itibaren ise, bittabi siyasetten büsbütün çekilerek yalnız ilmi, edebi ve tarihi yazılar yazmak mecburiyetindeyim.


Ali Kemal "


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder